Książka zawiera teoretyczne i praktyczne podstawy działań negocjacyjnych podejmowanych w środowisku więziennym. Punktem wyjścia do rozważań na ten temat stał się system negocjacji policyjnych scharakteryzowany w pierwszym rozdziale podręcznika. W dalszej części omówiono specyfikę instytucji penitencjarnej i wynikające z jej charakteru ograniczenia i możliwości podejmowania negocjacji w warunkach więziennych. Książka zawiera również rozdział traktujący o stresie zawodowym personelu więziennego oraz aktualnych trendach opieki psychologicznej w tym zakresie. Praktyczną część książki stanowią scenariusze zajęć warsztatowych rozwijających w różnym zakresie umiejętności negocjacyjne. Głównym adresatem podręcznika są funkcjonariusze Służby Więziennej oraz osoby zajmujące się rozwiązywaniem sytuacji kryzysowych. Po książkę mogą sięgnąć również studenci kierunku bezpieczeństwo oraz resocjalizacja, a także osoby zainteresowane problematyką penitencjarną i policyjną.

Osoby pozbawione wolności pozostają dalej ludźmi i posiadają niezbywalne prawa przynależne każdemu człowiekowi, jednak ich sposób postrzegania rzeczywistości na skutek umieszczenia w więzieniu się zmienia, a pobyt w izolacji pozostawia trwały ślad w ich psychice. Psychologia penitencjarna próbuje opisać życie umysłowe osób poddanych izolacji więziennej, sposób ich myślenia i odczuwania, wyjaśnić psychospołeczne przyczyny zachowań oraz motywy, jakimi kierują się, podejmując takie, a nie inne działania. Niniejsza książka próbuje w sposób syntetyczny zebrać podstawowe informacje dotyczące procesów psychicznych, jakie zachodzą u osób pozbawionych wolności, wpływu tych procesów na funkcjonowanie więźniów i bariery, jakie stwarzają, oraz możliwości wykorzystania ich w procesie resocjalizacji penitencjarnej. Ponieważ środowisko więzienne oddziałuje również na pracujący tam personel, w podręczniku starano się w sposób uporządkowany opisać także psychikę funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz wskazać, jak służba wpływa na ich psychospołeczne funkcjonowanie. Książka w sposób metodyczny wprowadza Czytelnika w trudną dziedzinę psychologii człowieka-przestępcy uwięzionego w opresyjnej instytucji totalnej. Autor przystępnie, wykorzystując przykłady z praktyki oraz przegląd badań, opisuje psychologię penitencjarną jako dziedzinę nauki stosowanej. Następuje w niej połączenie teorii psychologicznej z metodyką pracy z osobami pozbawionymi wolności. Głównym adresatem podręcznika są studenci resocjalizacji, psychologii, bezpieczeństwa oraz funkcjonariusze Służby Więziennej.